De Geologische Dienst Nederland beschikt over honderden rapporten van put- en pompproeven die waardevolle informatie bevatten. Zo zijn deze historische rapporten onder meer gebruikt voor REGIS II. Omdat er regelmatig vraag is naar deze rapporten worden ze nu beschikbaar gesteld via DINOloket.
Een put- en pompproef, veelal een kostbaar onderzoek, wordt uitgevoerd in één of meerdere pompputten door het onttrekken van grondwater. Tijdens de proef wordt gemeten hoe de grondwaterstand in de onttrekkingsput en in de omgeving bij een bepaald debiet wordt verlaagd. Aan de hand van deze metingen kunnen met verschillende (model)berekeningen geohydrologische kenmerken van lagen in de ondergrond worden afgeleid. Dit betreft bijvoorbeeld de doorlatendheid, transmissiviteit en weerstand van één of meerdere grondlagen. Deze informatie is bruikbaar bij allerlei hydrologische vraagstukken, zoals vergunningverlening, grondwateronttrekking en verlaging van de grondwaterspiegel bij bronneringen.
Waardevolle historische gegevens
De rapporten van de put- en pompproeven die beschikbaar zijn via DINOloket verschillen in volledigheid en kwaliteit. Zo moet er bij oude rapporten rekening mee worden gehouden dat alles handmatig werd gemeten en berekend. Daarnaast waren de inzichten in de opbouw van de ondergrond niet zo gedetailleerd als tegenwoordig. Toch herbergen deze rapporten een schat aan informatie over doorlatendheden van de ondergrond die de afgelopen eeuw in Nederland zijn verzameld. De rapporten kunnen op basis van originele gemeten data en de huidige inzichten van de ondergrond een waardevolle bijdrage leveren aan vele soorten hydrologisch onderzoek.
Rapporten beschikbaar via de kaart
Omdat er regelmatig vraag is naar deze informatie heeft GDN-TNO besloten de gedigitaliseerde rapporten met eventueel bijbehorende bijlagen via DINOloket beschikbaar te stellen. Deze zijn op te zoeken via de kaartviewer van DINOloket voor ondergrondgegevens. Als op een bepaalde locatie in het verleden een put- en pompproef is uitgevoerd, dan is dat aangegeven op de kaart. Het rapport en/of de bijbehorende bijlagen zijn vervolgens gratis te downloaden.
Oorsprong van de rapporten
Vele van de put- en pompproefrapporten die nu toegevoegd zijn aan DINOloket zijn verzameld in het kader van het opstellen van REGIS II, het hydrogeologisch model dat door de Geologische Dienst Nederland wordt ontwikkeld en beheerd. Voor het karakteriseren van de doorlatendheid van elke hydrogeologische eenheid in REGIS II zijn verschillende basisgegevens noodzakelijk. Naast de resultaten uit doorlatendheidsmetingen aan ongestoorde boorkernen en literatuurgegevens betreffende doorlatendheden en porositeiten van afzettingen worden ook put- en pompproefgegevens gebruikt om tot een juiste karakterisering te komen.
Om deze reden is de toenmalige Dienst Grondwater Verkenning (DGV-TNO) in de jaren 90 begonnen met het verzamelen van put- en pompproefrapporten. Deze, nog steeds veel gebruikte gegevens, zijn de afgelopen jaren door de Geologische Dienst Nederland gedigitaliseerd en van metadata voorzien.
Dr. Henk Kooi (Deltares) heeft in 2020 in samenwerking met de Geologische Dienst Nederland onderzoek gedaan naar de bruikbaarheid van deze historische put- en pompproefresultaten. De resultaten van dit onderzoek zijn o.a. gepubliceerd in het artikel Bruikbaarheid van doorlatendheidsbepalingen uit historische put- en pompproeven voor REGIS II in het vakblad Stromingen (2022-1) van de Nederlandse Hydrologische Vereniging en in het rapport Bruikbaarheid van resultaten uit put- en pompproefrapporten voor REGIS II parametrisatie.
Relatie tussen REGIS II-eenheden van de aanwezige boring op het terrein van het pompstation in Roosendaal en de in het rapport vermelde schematisatie (links)
Heb je ook put- en pompproeven?
Als jouw organisatie in het bezit is van historische of actuele put- en pompproef rapporten en je wilt deze via DINOloket met anderen delen, dan kun je deze bij de Servicedesk van de Geologische Dienst Nederland aanleveren. Op die manier zijn ze via DINOloket te raadplegen en verbeteren ze ons inzicht in de Nederlandse ondergrond en de modellen van de ondergrond die we met deze gegevens maken.