Formatie van Sterksel

NUST

Formeel (Zonneveld 1958). Bijgewerkt (Doppert et al. 1975; Westerhoff 2003).

Grijsbruin matig tot uiterst grof zand (210-2000 µm), grindig, glimmerhoudend, roze en bonte componenten in zand- en grindfractie, instabiele zware mineralen, verfijning naar het noordwesten. Grijze tot blauwgrijze klei, siltig, plaatselijk dunne zandlaagjes. In mindere mate lags van grijsbruin en roodbont fijn tot zeer grof grind (2-63 mm).

Vlechtend en meanderend fluviatiel (Rijn en Maas), inclusief geulbodem (grindlags) en geul (grof zand), bank, restgeul, verlaten meanderbocht en crevasse.

Veelal gemarkeerd door een grove, grindhoudende geulbodemafzetting, in het zuidelijke bereik door een roodbruine neerslag van ijzerhydroxiden. Discordant, veelal scherp contact met bleker, grijzer en fijner (kleiiger) zand (Formaties van Appelscha, Stramproy, Peize en Waalre). Plaatselijk, scherp contact met pre-Kwartair rivierzand (Kiezeloöliet Formatie) of marien sediment.

Discordant, veelal scherp contact met bleker, grover en grindrijker rivierzand (Formaties van Beegden, Urk en Kreftenheye), heterogeen glaciaal sediment (Formatie van Drente), schelprijker marien zand (Eem Formatie), veel fijner periglaciaal zand (Formatie van Boxtel) of gestuwde eenheden. Lokaal is de overgang naar de Formaties van Urk en Kreftenheye diffuus.

Tot ongeveer 60 m in de Roerdalslenk, tot ongeveer 15 m daarbuiten.

Noordzee: bovenste fluviatiele deel van de Yarmouth Roads Formation, gedefinieerd en gekarteerd in samenspraak met de Britse Geologische Dienst (Long et al. 1988); VK: bovenste fluviatiele deel van de Yarmouth Roads Formation; DUI: Jüngere Hauptterrasse 2-4 (Boenigk 1978; Klostermann 1992; Zagwijn 1985); BEL: Sterksel Formatie (leden van Lommel en Bocholt; Gullentops et al. 2001).

laat vroeg Pleistoceen – Midden Pleistoceen.

Vernoemd naar Sterksel.

Oorspronkelijk een mineraalzone (Zonneveld 1947), later een formatie (Zagwijn (1957), voormalige Laagpaketten van Valkenburg, St. Geertruid en St. Pietersberg zijn nu onderdeel van de Formatie van Beegden. Formatie van Enschede (in het menggebied met de Formatie van Peize; Doppert et al. 1975).

Wim Dubelaar (2018), Sytze van Heteren (2019).

Boenigk, W. 1978. Gliederung der altquartären Ablagerungen in der Niederrheinischen Bucht. Fortschritte in der Geologie von Rheinland und Westfalen, 28, 135-212.

Doppert, J.W.Chr., Ruegg, G.H.J., Van Staalduinen, C.J., Zagwijn, W.H., Zandstra, J.G. 1975. Formaties van het Kwartair en Boven-Tertiair in Nederland. In: Zagwijn, W.H., Van Staalduinen, C.J. (eds.): Toelichting bij geologische overzichtskaarten van Nederland. Rijks Geologische Dienst, Haarlem, 11-56.

Gullentops, F., Bogemans, F., De Moor, G., Paulissen, E., Pissart, A. 2001. Quaternary lithostratigraphic units (Belgium). In: Bultynck, P., Dejonghe, L. (eds.), Guide to a revised lithostratigraphic scale of Belgium, Geologica Belgica, 4/1-2, 153-164.

Klostermann, J. 1992. Das Quartär der Niederrheinischen Bucht. Geologisches Landesamt Nordrhein-Westfalen, Krefeld, 200 p.

Long, D., Laban, C., Streif, H., Cameron, T.D.J., Schüttenhelm, R.T.E. 1988. The sedimentary record of climatic variation in the southern North Sea. Philosophical Transactions of the Royal Society London B, 318 (1191), 523-537.

Westerhoff, W.E. 2003. Beschrijving lithostratigrafische eenheid. Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO. Utrecht.

Zagwijn, W.H. 1957. Vegetation, climate and time-correlations in the early Pleistocene of Europe. Geologie en Mijnbouw, Nieuwe Serie 19, 233-244.

Zagwijn, W.H. 1985. An outline of the Quaternary stratigraphy of the Netherlands. Geologie en Mijnbouw, 64, 17-24.

Zonneveld, J.I.S. 1947. Het kwartair van het Peelgebied en naaste omgeving. Een sedimentpetrologische studie. Mededelingen Geologische Stichting, Serie C-VI-3, 1-223.

Zonneveld, J.I.S. 1958. Litho-stratigrafische eenheden in het Nederlandse Pleistoceen. Mededelingen van de Geologische Stichting, Nieuwe Serie 12, 31-64.